Divalifeest
Voor de leerkracht:
Het lichtfeest van de hindoes heet Divali. Het feest wordt gevierd aan het eind van de herfst als de nachten langer en kouder worden. In kleine bakjes van klei worden rolletjes watten gelegd waar opgewarmde geklaarde boter overheen wordt gegoten. Zo krijg je kleine olielampjes die "diya's" genoemd worden. Het altaar wordt klaargezet. In elk Hindoestaans huis is er zo'n altaar waar de afbeeldingen van verschillende hindoegoden op staan. En bij een feest horen natuurlijk mooie kleren. De hele familie gaat bij het altaar staan en zingt een lied voor Laksmi, de godin van rijkdom en geluk. Als de olielampjes zijn aangestoken worden ze door het hele huis verspreid. Er komt er één in de slaapkamer, één in de logeerkamer, één in de studiekamer, overal wordt een lichtje neergezet. Deze worden aangestoken en verdeeld door het hele huis om de godin, Lakhsmi, uit te nodigen om het huis te zegenen en de bewoners daarvan. En natuurlijk wordt er lekker gegeten.
Divali wordt in 5 dagen gevierd. Tijdens deze dagen komen de 5 filosofieën harmonieus naar voren. Elke dag heeft daardoor zijn eigen rituelen en mythes.
• De eerste dag is genoemd Dhanteras, deze valt op de 13e dag van de maand Ashwin. Het woord Dhan betekent rijkdom. Deze dag is heel belangrijk voor de samenleving.
• De tweede dag is bekend als Chotti Divali (kleine Divali), deze valt op de 14e dag van de maand Ashwin. De legende relateert deze dag aan koning Bali die de halfgoden gevangen hield.
• De derde dag van het feest Divali is de meest belangrijke dag van de Laxmi-puja, welke geheel in het teken staat van de godin Laxmi. Deze dag is ook bekend als Chopada-puja. Deze dag valt op de donkere nacht van Amavasya (donkere helft van de maand). Men gelooft dat op deze voorspoedige dag god Krishna zijn incarnatie heeft verlaten.
• De vierde dag is genaamd Padwa, welke de kroning van de koning Vikramaditya onderstreept. Op deze dag begon ook de Vikram-samvat: de jaartelling van de Hindoes.
• De laatste van de 5 dagen is bekend als Bhaiya-Dooj. Tijdens deze dag staat de liefde tussen zus en broer centraal. De broer gaat naar het huis van zijn zus om deze dag te vieren.
Materialen:
- Kom van klei met daarin olie en een pit
- filmpje: Klik hier voor het filmpje
- verhaal Ramon
- gekleurd ½ a4 papier
- kleurpotloden
Voor de kinderen
Inleiding:
Aan het begin van de les wordt het kaarsje aangestoken, de lichten gaan uit. Het verhaal van Ramon tijdens Divali wordt voorgelezen:
Hallo, hier ben ik weer. Ik heb iets heel bijzonders meegemaakt tijdens Divali, het lichtjesfeest van de Hindoes. Dit is mijn verhaal:
Het is nu bijna donker in de kamer. Door het laatste schemerlicht dat door de ramen naar binnen valt, onderscheiden de dingen zich nog vaag van elkaar. Ik zit diep weggedoken in de grote leunstoel. Ik heb mijn armen om m'n opgetrokken benen geslagen. M’n kin rust op m'n knieën, terwijl ik in het schemerduister van de kamer staart.
Alles ademt een sfeer van afwachting uit. Ik ruik dat de kamer schoon is op zo'n speciale manier, zoals het alleen op de avond van het Divali-feest kan ruiken. Vanuit de keuken dringen zachte geluiden door. M'n moeder is bezig met de laatste voorbereidingen voor de maaltijd. Straks zullen ze die gezellig met z'n allen gebruiken. Zonder vlees en zonder alcohol, want zo hoort het met Divali.
Maar eerst zullen de diya's ontstoken worden. In gedachten zie ik zijn moeder door de kamer gaan van de ene diya (kaarslampje, vaak drijvend in een bakje water) naar de andere. Tot ze allemaal branden en het hele huis verlicht is. M’n lichaam gloeit nog na van het bad dat ik genomen heb. Ik heb me geboend tot m'n huid er pijn van deed. Al het kwaad en lelijks heb ik van me afgewassen om straks rein Divali te kunnen vieren. En toch... diep van binnen in mij klopt 't niet... blijft het maar doorzeuren.
Ik voel de woede weer in me opborrelen. Ik ben bang, heel bang, omdat je met zoveel kwaadheid in je hart geen Divali vieren kan, vieren mag.
Het kwam allemaal door wat er deze morgen op school gebeurd was onder de handenarbeidles. Ze waren met klei bezig. M’n gedachten waren toen al bij het Divali-feest van die avond. Al mijmerend hadden m'n handen haast als vanzelf een diya-bakje gevormd. Ik zag m'n moeder er de ghee, de vloeibare boter, in doen met de lont van een gedraaide pluk watten. Op dat moment had een harde stem pesterig gezegd: "Zo Rampie, een asbak voor je pappie aan 't maken?" Ik had onmiddellijk geweten wie het was en in één beweging de klei bij elkaar geknepen en naar de kop van dat rotjong gegooid. Woedend was ik. Niet alleen om deze opmerking, maar om de reeks pesterijen waar ik geen weg mee wist.
En nu, nu moest ik dat kwade gevoel in mij overwinnen om aan het Divali-feest te kunnen deelnemen.
Ik staar nors de kamer in die nu haast helemaal donker is. Het is heel stil... en toch voel ik beweging. In de hoek tegenover mij maakt zich heel langzaam een schaduw los en zweeft mijn kant op. Ik volg de donkere gedaante met mijn ogen en ontdek tegelijkertijd overal het zachte schijnsel van diya's. Ik tril en kijk in het gezicht van een oude man in een lang wit gewaad, die mij wenkt. En er is meer... De diya's dansen op en neer en dan... dat kan toch niet. Ik zie hoofden, brandende diya-hoofden met gezichten van jongens en meisjes. Als in een mist trekken ze aan me voorbij.
En zonder dat er iets gezegd wordt, weet ik dat al die zwevende hoofden een opdracht hebben: de diya mag niet uitgaan.
De oude man wenkt mij weer. Plotseling merk ik, dat ook ik een diya ben en meedans in de massa: op en neer, om elkaar heen, ronddraaiend in een grote zwevende zwerm. Naast mij herken ik gezichten van kinderen uit m'n klas. Ze gaan aan me voorbij zonder herkenning. Plotseling stokt mijn adem. Daar danst het gezicht van die jongen die mij altijd dwars zit. Ik tuur door het dansende lichtgordijn en kan alleen nog maar naar die ene diya staren. Als hij dichterbij komt, zie ik dat er klodders klei langs het gezicht naar beneden lopen als een niet te stuiten stroom. Ineens kiert de kamerdeur open. Een zucht wind vliegt door de ruimte. De diya's flikkeren. Vlak bij de deur doven er een aantal. Mijn adem stokt... ze verdwijnen... weg... De gezichten die erbij horen zijn gewoon weg, verdwenen in het niets.
Ik raakt in paniek en beweeg me wild in de richting van de deur. Ik zie het vertoornde gelaat van de oude man, die ook naar de deur wijst. Ik voel dat ik er snel moet zijn. Dan... nee, de diya met het kleigezicht voor me flikkert en – ik schreeuw - het mag niet. Hij gaat uit, alleen het puntje gloeit nog na. De schaduw van de oude man hangt over me heen.
Ik schiet naar voren en heb maar één gedachte: de diya weer doen opflakkeren voordat het gezicht verdwenen is. Ik voel een hand op mijn schouder, laat me vallen tegen de nog nagloeiende diya en... 't lukt. Hij brandt en opeens is de kamer een en al licht.
Ik zie m'n vader en m'n moeder en alle anderen. Ik voel zich van binnen heel warm en rustig worden. "Kom jongen, we gaan Divali vieren," zegt m'n moeder.
Ik weet dat het nu kan. Ik voel me fijn, want Divali is de overwinning van het licht op de duisternis, de overwinning van het goed op het kwaad, de overwinning van de kennis op de onwetendheid, de overwinning van de waarheid op de onwaarheid.
Morgen zal ik een diya meenemen voor de jongen met het kleigezicht. Ik zal hem alles vertellen over dit feest en is er zeker van dat het goed zal komen.
Ik hoop dat jullie ook het kwaad kunnen overwinnen en er iets goeds van kunnen maken.
Dit was mijn laatste brief aan jullie. Hopelijk hebben jullie veel geleerd van mij en mijn godsdienst!
Groetjes, Ramon.
(bron: "Feestverhalen uit verschillende culturen" samengesteld door Jos van Hest/Saskia van der Valk. Uitgeverij J.H. Gottmer / H.J.W. Becht BV, 1996)
Verwerking:
Het filmpje wordt bekeken over het divalifeest: Klik hier voor het filmpje
Divali staat in het teken om elkaar iets goed toe te wensen, zoals geluk, en om mensen te vergeven, zodat je . In het Hindoeïsme is dit een vorm van naastenliefde.
Tijdens het Divali feest sturen Hindoes gelukskaarten naar elkaar toe. Net als wij met Kerst kerstkaarten naar elkaar toe sturen. Op deze kaarten wensen ze elkaar een geluksgroet toe.
De kinderen krijgen een half A4'tje in de kleur waarin zij dat willen. Zij mogen aan de slag met het tekenen van de kaart. Op de kaart kunnen de volgende teksten worden geschreven:
- Moge alles voor ons voorspoedig zijn
- Moge de vriendelijkheid verbreid worden
- Moge het leed van de wereld verdwijnen
- Moge uw hele familie gelukkig zijn
